پاورپوینت تحلیل نقش معماری در پرورش فکری کودکان و احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان 
 
بخشی از مطلب
به نظر میرسد نوع بشر توسط سه گونه اموزش و پرورش احاطه شده است : 
رشد داخلی حس ها و اعضا 
اموزش وپرورش طبیعت 
چگونگی استفاده از این رشد که اموزش و پرورش انسان هاست .و در این میان تنها اموزش و پرورش انسان هاست که کاملا در اختیار ما قرار دارد .
   اموزش و پرورش برانگیختن یک رشته پیشرفتهای جسمانی ،عقلانی و اخلاقی در کودک با توجه به جامعه ای است که او برای زندگی در ان اماده می شود ، اموزش و پرورش از جامعه و بنابراین فرهنگ به منزله مجموعه عادات و اداب اجتماعی ، جدایی ناپذیر است .به همین علت ، هدف مفهوم و روشهای اموزش و پرورش نیز به موازات تحول جامعه و فرهنگ تحول می یابد و بنابراین باید با پیشرفت علم و تجربه بطور دائم مورد بازنگری قرار گیرد .به عبارت دیگر اینک اموزش و پرورش از هر چهار راستای دیرینه خود یعنی سن ، محیط تربیتی ،قوای ذهنی و روابط عاطفی بسیار گسترده تر شده است و از این نظر به مفهوم فرهنگ اموزی بسیار نزدیک تر شده است .
   اینک یکی از شاخص های رشد و توسعه کشورهای پیشرفته میزان رشد و توسعه انها به زمینه های متفاوت اموزش پرورش از شیوه های تدریس و افزایش مهارت های علمی و عملی کودکان تا پی افکندن فضاهایی سازگار و متناسب با روحیه و ادراک  انهاست که پیداست چه نقشی در این زمینه دارد.
   نمونه های بسیاری از نقش روزافزون معماری در بارور ساختن جسم و روح کودکان و نوجوانان وجود دارد و حتی نمونه هایی مبنی بر اینکه چگونه عدم اختصاص فضاهایی متناسب و شایسته به امر اموزش و پرورش کودکان و نوجوانان به جمود ،خمودی و حتی بزهکاری انها منجر شده است ومجددا با فعال شدن و بهسازی فضاهای زیستی انان زندگی به ایشان بازگشته است .
 
  کودک ، معماری و فضا
   اموزش و پرورش فرایندی است که مجموعه ای از شرایط و موقعیت ها را برای دانش اموزان فراهم می کند تا از راه تمرین – تجربه رفتار های تازه بیاموزند . در این فرایند یادگیرنده تعاملی فعال با محیط اموزشی دارد ، ان را تغییر می دهد و خود نیز از ان تغییر، تاثیر می پذیرد . 
   در این راستا تسخیر فضا بوسیله کودک در حوزه های متفاوتی قابل مشاهده است . این تسخیر ممکن است در مسیر کشف و دست یابی به یک تجربه و ازمون در جهات مختلف انجام گیرد ، یا بوسیله جابجایی ساده اندام که برداشت کودک از زندگی پر تحرک است افرینش و فضا باید چنان باشد که در منتها درجه از خلاقیت خود بهره گیرد . فضاها همچنین دربرگیرنده احساسات نیز هستند ( دوستی ، خاطرات ) و به این ترتیب فضاها ارزش روانی نیز پیدا می کنند . 
    فضا در پوشش خود گاهی به صورت یک محافظ و گاه به صورت زمینی باز و فراخ و قابل پرواز برای کودک در نظر گرفته می شود . کودک باید بتواند با این دوگانگی روحی باز و بسته ( نیاز به محبت ، گرما ، محافظت و... و از طرف دیگر نیاز به جست و خیز، مبارزه و غلبه بر محیط و ... ) زندگی کند . 
   حال ایده های معمار در رابطه با فضای اموزشی در رابطه با کیفیت بنای اموزشی تابع موفقیت بر دو محور می باشد : 
1-    به عملکرد فضاهای اموزشی به بهترین شکل ممکن جواب دهد .
2-    با توجه به نیاز استفاده کننده های اصلی ان که همان کودکان باشند ، مطابقت داشته باشد البته در این زمینه به نیازهای معلمین در جهت بالا بردن کیفیت تدریس به صورت کاملا نزدیکی با نیاز های کودکان دارد .
نتیجه گیری : 
   بدین ترتیب ، توجه به معماری فضای اموزشی متناسب با نیاز کودک ، تاثیر متقابلی بر رفتار و همچنین میزان یادگیری وی دارد .
 
  برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان 
   مسایلی که به انها توجه شده است به دو گروه اصلی تقسیم می شوند .یک گروه به کیفیت های عملکردی یک محیط مصنوع برمی گردد و گروه دیگر به کیفیت های طراحی .
کیفیت های عملکردی : مشخصات یک محیط مصنوع که نقش خاصی در نیازهای ارتباطی و تحرکی کودکان بازی می کند .
1- فضاهایی با جاهای بسیار متنوع : 
   کودکان به اتاق های مخصوص برای فعالیت های مورد علاقه شان که امکان تحرک زیادی را در بر داشته باشد نیاز دارند. مانند دنبال هم کردن،دویدن،پریدن مسابقه دادن باهم اتاق های وسیع برای حرکت یک شاخص قطعی کیفیت های عملکردی است .
 - ما یک حیاط سرپوشیده بزرگ داریم .برای همین میتوانیم بازیهای واقعا هیجان انگیز بکنیم. 
 - شما تمام عوامل خوشی را دارید . اتاقها به اندازه کافی وجود دارد .
 - راهرو خیلی باریک است و برای همین تمام راهها شلوغ است .
2 – اتاقهای جمعی :
    فضاهای مرکزی مانند  فضای ورودی،هال،سن و ... مکانهای ملاقات هستند و امکان فعالیت های جمعی را فراهم می کنند . فعالیت هایی که کوچکترها و بزرگترها دوست دارند در ان  شرکت کنند .
 - نمایش،بازی،موسیقی،مهمانی ،جشن گرفتن ،دعوت از مهمان ها و... ما همه را دوست داریم .
 - وقتی ما با هم اواز می خوانیم صدای خوبی ایجاد می شود .
 - پدرومادرها روی سکو می نشینند و ما برایشان نمایش می دهیم و انوقت همه کارهایی را که ما می توانسته ایم انجام دهیم می بینند.
3 – اتاقهای کوچک با در:
   این جزئی از زندگی روزانه کودک است که با کودکان دیگر برخورد داشته باشند و در عین حال زمانی را هم تنها باشند . بنابراین کودکان به اتاقهایی که بتوانند در ان خلوت کنند انطور که ساکت باشند تا استراحت کرده و ارامش پیدا کنند و بخوابند و تمرکز کنند احتیاج دارند . 
4 – کناره های اتاق، گوشه ها و کنج ها :
   کودکان جاهای دنج را دوست دارند .کودکان چه کوچک و چه بزرگ مانند مغناطیس به انجا کشیده می شوند . مکان هایی که دنج باشد امنیت و صمیمیت و حوادثی دارد . شما می توانید در انجا پنهان شوید و در ان مچاله شوید و با یکدیگر پچ پچ کنید ودر مورد نقشه ها فکر کنید و خیلی چیزهای دیگر .(هیچ کس نمی تواند من را اینجا پیدا کند اما من میتوانم همه را ببینم . گوشه های دنج و وهم اور- وحشت انگیز وتاریک شبیه روح است .)
 - شما میتوانید پنهان شوید، در گوش هم چیزی بگوئید، نقشه بکشید و خیلی کارهای دیگر .
 - کسی نمی تواند مرا اینجا پیدا کند ولی من میتوانم همه کس را ببینم .   
5- پله ها :
   شما خیلی کارها را با پله ها انجام می دهید. در کف پله یا در میان ان بنشینید یا به طرف بالا بروید و بپرید و درزیران پنهان شوید .همچنین نرده نیز وجود دارد.
 - روی پله ما بالای سر همدیگر می نشینیم .
 - می توانید از روی نرده ها سر بخورید .
6 – طبقه دوم : 
   روی سکو ،سرسرا یا پل بچه ها به میزان زیادی کشش بالا و پایین را حس می کنند . شما میتوانید بالای پله ها پنهان شوید و هنوز تماشا کنید که چه اتفاقی در پائین پله ها می افتد و شما میتوانید بین بالا و پائین بازیهای مهیج ابدا کنید .
 - شما می توانید ارام بنشینید و مردم را تماشا کنید .
 - من می توانم هواپیما را از بالای پله ها پرت کنم. انجا خیلی بالا است ؟ ما تنها هستیم . چون فقط یک نردبان وجود دارد .
7 - برج ها ،خانه های درختی و مکانهای بالا :
    بالا بالا بالاتر، این کار برای بچه ها یک شیوه مخصوصی از تعلیم و تربیت وتجربه و شادی داشتن را بدست می دهد .
 - من به طرف اسمان پرواز می کنم بالاتر از یک پرنده، مامان میتوانی من را نگاه کنی؟ 
 - من خیلی بزرگ هستم و شما خیلی کوچک . من شبیه یک شاهزاده خانمم ،قلعه ای دارم با یک راه پر پیچ و دوست داشتنی مانند خوابهای زیبا .
8– ساختار خانه :
   دیوار و کف اتاق و پناهگاه ها و ستون و لوله ها ،چنین ساختمانی چه عناصری با رفتار بچه ها دارد ؟ بچه ها این عناصر را مطابق میل خودشان درست می کنند و اغلب به داخل انها می دوند .
 - ما اجازه داریم روی دیوارهای خودمان نقاشی کنیم ،ستون ها و تیر چه ها که برای بازی یا ساختمان سازی استفاده می شوند .
- دیوارها سخت و سفت هستند ،شما باید مواظب باشید که اسیب نبینید . شما نمی توانید چیزی روی انها اویزان کنید .
 - دیوارها و تیر ها هم برای بازی و هم برای ساختمان ساخته شده اند .
9 - اضافه شدن عناصر : 
   درها،پنجره ها ،پله ها، راهروها،کلیدهای برق،دستشویی ها و تمام چیزهای عملی ،بچه ها دوست دارند که خودشان بدون کمک بزرگترها استفاده کنند .اندازه های این عناصر باید مناسب باشد و درخور بچه های کوچک و شرایط طوری باشد ،که بچه ها خودشان به تنهایی قادر به استفاده از ان باشند .
- دو سری نرده روی پله ها داریم،یکی برای بزرگترها و یکی برای بچه ها . ما از میان پنجره های گرد و گوشه های تیز پنجره رد میشویم .این خیلی سرگرم کننده است .
- ما نمی توانیم از پنجره بیرون  را بیبینیم .حتی اگر روی پنجره بایستیم .
- خیلی سخت است در جلویی را باز کنیم .بعضی وقت ها میترسیم که مبادا در قفل شده باشد . 
10 - مبلمان کودکان :
   مبلمان چون میزها، صندلی ها ،نیمکت ها ،کمدها تنها وسایل عملکردی برای کودکان نیستند . بلکه اسباب بازی به شمار میایند .بچه ها می خواهند با انها بسازند،بازی دنبال هم سینه خیز رفتن وازبین تونل های مبلمان بچه های بزرگتر می توانند باز مبلمان بچینند و انها را حرکت دهند و به کنار فشار دهند .این امکان هست که این ها را انجام دهند اگر مبلمان (اثاثیه)سنگین و پرحجم باشند.
 - در بازیها ما یک گوشه ی دنج با میزها وکشوها میسازیم وما میتوانیم  ما یک گوشه دنج با میزها و کشوها بسازیم و ما می توانیم حتی یک خانه با انها بسازیم.
 - حرکت دادن مبلمان خیلی سخت است ووقتی انها بیفتد ما صدمه می بینیم. 
 - ما می توانیم قطار درست کنیم و حتی با بعضی از انها خانه درست کنیم .
11 - بازیهای مخصوص:
   سرسره ی بزرگی نزدیک نرده ی پلکان ،ازان بالا می رویم و توری مخصوص اکروبات و نیمکت توری حصیری و تخت خواب ابی و دیوارهای اینه ای و دیوار های نقاشی شده همه ی این ها خیلی جذاب هستند درباره ی بازیهای که طراحی می شوند اینگونه فکر می کنید.با وسایل بازی که برای ارضا بچه ها تامین می شوند و ارزش بازی بالایی دارند.این وسایل به تقویت قدرت، مهارت وروحیه حادثه جویی بچه ها کمک می کند.انها پیچیده هستند و شما کارها را به خوبی می توانید با انها انجام دهید.
 - بالا رفتن از ان بسیار سخت و خنده دار است.به خوبی ما می توانیم این طوری بزرگ روی دیوار ها نقاشی کنیم.ما می توانیم هر چیزی را تمرین کنیم.بد خط نوشتن، خط خطی کردن و غیره
12 - اشیائ بزرگترها: 
   استفاده کردن از ماشین تایپ معلم ها هستند  که در کمد پنهان میکنند و قایم شدن پشت گنجه و ... خیلی سرگرم کننده است که به دنیای بزرگترها به این طریق راه پیدا کنی چون هیجان خاصی دارد چون که متنوع است. زیرا عملا ممنوع شده است .
 - شما می توانید تصور کنید بزرگ هستید.ما بحث می کنیم(گفت وگومی کنیم)درباره اینکه میتوانید از صندلی راحتی تکان خور استفاده کنید.
13 - عکس،نقشه ی کتاب،کتابخانه:
   کتابخانه برای بچه ها یک مرکز نبوغ است.
 - تعداد زیادی کتابهای خوب در انها وجود دارد.ان ساکت و ارام است.
 - شما میتوانید رویا های خوبی داشته باشید و به داستانها فکر کنید.
14 - اشپزخانه ی کودکان در گوشه اشپزی :
   یکی از جاهای دلخواه برای دختران ،همچنین پسران. اموزش پختن با شوخی و لذت بردن از اشپزی خودمان.
 - محیط پخت و پز خیلی خوب است.من اشپزی را خیلی دوست دارم(یک پسر). 
 - مادر من به اشپزخانه بزرگ مدرسه غبطه میخورد.
 - بچه های ما در این جا از پختن و خوردن خیلی لذت میبرند.( معلم ) 
15- جاهای مختلف برای نگهداری انواع چیزها:
   فضای کافی(کف انبار و گوشه ها،تسهیلات نمایشی)برای هزاران چیز لازم هر روز چیزهای ضروری(مانند ابزارها)و چیزهای مطلوب(کارهای هنری شخصی شما)اتاق برای گذاشتن وسایل وشما در اطراف شروع به بازی و کار کنید؟ تا روز بعدی دراز بکشید.
 - ما دیوار بزرگی با قفسه ها و جعبه ها داریمما در انجا می توانیم همه چیز را ذخیره کنیم و به انها نگاه کنیم.
16- چشم اندازه پنجره ها و دیگر پل های ارتباطی: 
   تمامی بچه ها از اتاقی به اتاق دیگرواز بالا به پایین وبین داخل و خارج را دوست دارند.
 - از میان پنجره های کوچک با نرده های(خنده دار)در روی درها می توانیم به داخل راهرو نگاه کنیم ودوستانمان را ببینیم وما از بین پنجره ها به خارج میپریم- مانند دزد و سارق.
17 - مکان خارجی در داخل: 
   بچه ها دوست دارند قادر باشندتا در داخل چیزهایی انجام دهندکه به طور معمول انها را در خارج انجام میدهند،در جایی که هوای خوب است،در داخل انجام می دهند.اگر کیفیت اتاق های داخلی و امکانات خارج را قرار دهیم مثل(باغ زمستانی و گلخانه).بچه ها این احساس را دارندکه در خانه ما اتفاقات زیادی در جریان است.
 - در گلخانه ما می توانیم بازی کنیم،روی ماسه هنگامی که باران می باردوحتی در زمستان .
 - همچنین در زمستان در باغ زمستانی ما اجازه داریم در گل و در اب و در اطراف که پخش شده است بازی کنیم.
 - نزدیک ابنما در سالن ان خیلی دنجتر از زمین بازی وقتی که هوا خوب نیست می باشد .  
18- بیرون و اطراف خانه: 
   داخل و خارج هر دو برای بچه ها جذاب هستند.اگرچه اغلب بیرون عمومی تر است.به خصوص همچنان که فضای بیشتری برای حرکت در انجا دارند.بچه ها به فضای باز نزدیک خانه وبا کیفیت متفاوت و امکان فعالیت های مختلف نیاز دارند تراس های سر پوشیده- تراسها- حیاط - مکان های باز و وسایل بازی جذاب و غیره.
 - این که هردو را داشته باشیم خوب هست.من حیاط و چمن را ترجیح میدهم.و شما می توانید با یک توپ بازی کنید.
زمین بازی ما خسته کننده است.خیلی چهار گوش و گرفته استو هیچ چیزی نمیتوان انجام داد و همچنین زمین بازی خیلی نور کمی دارد.سرسبزی کمی وخیلی سنگ و بتن دارد.انها خیلی صاف هستند،دیوارهای خیلی بلند ،پله های خطرناک و به نظر خیلی تاریک میرسد.
19- طبیعت: 
   بچه ها طبیعت را دوست دارند ، خورشید ، اب ، اتش ،گیاه،حیوانات.انها خیلی تحت تاثیر تجربیات طبیعت می خواهند قوانین طبیعت و پر تخیل ان را با چیزهای طبیعی کشف کنند،استخر،محیط نسبتا کوچک ،میوها ، سبزیجات باغ ، گلهای باغ ، شومینه ، گوسفند ، خرگوشها ،ماهی ها ، پرندگان . بنابرین فضای بازی با کفیت برجسته ای اماده میکنند.
 - شما می توانید به استخر بروید ویا روی نیمکت بنشینید وبه گلها ،حیات وحش وداخل استخرنگاه کنید.من میتوانم حرکت خرگوشها و گوسفندان و غذا خوردن انها را در زنگ تفریح ببینم. من انها را دوست داشته باشم. من واقعا انها را دوست دارم.
 
جلوه های خارجی مهد کودک
- جلوه های خارجی مهد کودک نیروی خاص هدایت کننده ای برای کودکان دارد . معماری خاص و با نفوذ تصورات کودک را بر می انگیزد .  
  ساختمان مثل یک scientification به نظر می رسد ( شئ ، علمی ، تخیلی ) 
 - شکل ان مثل طوفانی است که بین دو صخره بوزد .
 - سقف مثل یک رنگین کمان است . مثل یک کشتی بزرگ .
1– نشانه ها : 
   اجزای سازنده ساختمان ، جزئیات خاص،تزئینات ، کارهای خاص هنری ، اینها نشانه های نمادین ادراک و تشخیص هستند برای اینکه کودک نیز به فضا احساس تعلق کند . 
 - رنگها به همراه خورشید خیلی قشنگ به نظر می ایند . شما منتظرید و ناگهان زنگ ها به صدا در می ایند .  
2- ورودی دعوت کننده :
   دروازه ها ، درها و ورودی ها نوعی اشارات هستند که توسط بچه ها پذیرفته می شوند . انها حد بین داخل و خارج را ایجاد می کنند و نوعی عامل خبر دهنده برای قسمت های ورودی می افرینند که کودکان را به سمت ساختمان و فضای اصلی هدایت می کنند. 
 - در رنگ وارنگ ورودی دعوت کننده ای به نظر می اید
 - ورودی ما خیلی قشنگ است .اسمهای تزیینی ،گیاهان و... .
 -بیشتر افراد نمی توانند در جلویی را در بار اول پیدا کنند.
3- محیطی با فضای کافی :
   بچه ها به اتاق هایی نیاز دارند برای قعالیت های دلخواه –در جایی که تحرک زیادی داشته باشند مثل جست و خیز کردن –در اطراف با سرو صدا پریدن و همدیگر را دیدن .
4-اتاق همگانی :
  فضای مرکزی مثل منطقه ورودی و حیاط اصلی . انها فضاهای ملاقاتی هستند و امکانی برای فعالیت های مشترک پیشنهاد می کنند که کوچکتر ها وبزرگتر ها دوست دارند شرکت کنند مانند بازی های عملی و موسیقی و شعر و مهمانی دادن .
 
 شیرخوارگاه
 شیرخوارگاه فضایی است که به دو گروه نوزادان (9-1) ماهه و نوپایان 9 ماهه تا 4 ساله اختصاص دارد .
   در قسمت نوزادان تقکیک فضاها باید توسط دیوارهای شیشه ای به پاویون 3 نفره صورت گیرد .همچنین استقرار سکویی برای تعویض بچه و همچنین وان شستشو ضروری است .
   همچنین در بخش نوپایان، اتاقهایی باید در نظر گرفته شود که هراتاق ظرفیت 5 کودک را برای استراحت و خواب دارا باشد .
 
مهد کودک و کودکستان
   این فضا به دو گروه نونهالان ( کودک 4-2 ساله) و نوباوگان (6-4 ساله ) تعلق دارد .مهد کودک و کودکستان جایگاه ویژه ای در ایجاد شخصیت کودک دارا است و این بدان علت است که در این دوران به علت عدم ارزش گذاری در ذهن کودک ، وی دارای فرصت شکل گیری ارزشهاست .
   همچنین مساله مهمی که اشاره به ان ضروری است نقش مربی متخصص و ازموده در این دوران است . نکته قابل ذکردیگرفراهم اوردن فضای بازی به میزان کافی در شکل برای کودکان است زیرا بازی در رشد شخصیت کودک خصوصا در این دوران نقش مهم را داراست . زیرا کودک احساس و ارزو ورویاهای خود را در بازی بروز می دهد .
   در طراحی ساختمانها بهتر است از فرم های نرم و ازاد استفاده شود که جدابیت لازم را برای کودکان ایجاد کند .برای اشنایی کودکان با حیوانات در پارک قسمتی به نگهداری حیوانات کوچک و پرندگان اختصاص داده شود .می توان برکه ای هم برای نگهداری جانوران ابزی طراحی کرد که علاوه بر جنبه تفریح ،جنبه اموزشی نیز دارد . برای اشنایی کودکان با ( اب) به عنوان یکی از مظاهر طبیعت،می توان استخرهای کم عمق در نظر گرفت که بدون خطر غرق شدن در ان بازی کنند .
 محوطه سازی برای کودکان:
محوطه بازی طبیعی
   جویبارهای حاوی مار و ماهی و پرندگان و درختان و علفزار برای بچه ایجاد لذت وصف ناپذیر همراه با هیجان،فضایی سرشار از زندگی،احترام به طبیعت رامی اموزد ،علت موفق بودن این فضا ،دگرگونی پذیری مداومش است.بازی در ان به شکل گروهی برای کودکان بسیار لذت بخش است.حال برای تامین این فضا فراهم اوردن شرایط اب بازی وخاک و شن بازی و دیوار های مصنوعی به شکل صخره طبیعی مثل نیاوران می تواند راه گشا باشد.
  فضای باز
   مثل نیاز به این فضا به این دلیل است که کودک بدود انرژی خود را مصرف کند.
خیابان
   حکم شبکه ارتباطی را داراست که میان فضا های مختلف قرار دارد بهفضای دوچرخه سواری،می توان به عنوان نمونه ای از این فضا اشاره کرد.
 فضای مخاطره امیزماجراجویانه
   فضای سرشار از بی نظمی است مثل زمین هایی که در ان کودکان ساختمان می سازند یا جنگل های مخروبه نمونه دیگری است . این فضاها ،مکانی است که خود کودک میتواند در ان چیزی بسازد .
  پناهگاهها و مکانهای دور از چشم
   به این فضاها جایگاه ویژه ای مورد نیاز است .این فضاها را می توان به روش های گوناگونی تدارک دید .یعنی می توان با قرار دادن لاستیک های کهنه در یک سری فضاهای ویژه این فضاها را فراهم نمود و یا اینکه این فضاها را طراحی کنیم و با استفاده از مصالح و ابزار معماری ان را اجرا نماییم .
   همچنین در فضای بازی بچه ها ، اسباب بازی خصوصا تا سنین دبستان نقش مهمی داراست . کودکان ترجیح می دهند نزدیک منازل مسکونی خود بازی کنند .
   فضاهای بازی باید دارای ویژگی های خاص باشد که در زیر به چند نمونه از انها اشاره شده است :
 - تمام محوطه های بازی باید امکاناتی برای استراحت داشته باشد .
 - باید متنوع باشند و در عین حال خطر افرین نباشند .
 - نیاز است مکان هایی برای تعبیه سرویس های بهداشتی در نزدیکی فضای باز در نظر گرفت .
 
به نظر میرسد نوع بشر توسط سه گونه اموزش و پرورش احاطه شده است : 
-    رشد داخلی حس ها و اعضا 
-    اموزش وپرورش طبیعت 
-    چگونگی استفاده از این رشد که اموزش و پرورش انسان هاست .و در این میان تنها اموزش و پرورش انسان هاست که کاملا در اختیار ما قرار دارد .
   اموزش و پرورش برانگیختن یک رشته پیشرفتهای جسمانی ،عقلانی و اخلاقی در کودک با توجه به جامعه ای است که او برای زندگی در ان اماده می شود ، اموزش و پرورش از جامعه و بنابراین فرهنگ به منزله مجموعه عادات و اداب اجتماعی ، جدایی ناپذیر است .به همین علت ، هدف مفهوم و روشهای اموزش و پرورش نیز به موازات تحول جامعه و فرهنگ تحول می یابد و بنابراین باید با پیشرفت علم و تجربه بطور دائم مورد بازنگری قرار گیرد .به عبارت دیگر اینک اموزش و پرورش از هر چهار راستای دیرینه خود یعنی سن ، محیط تربیتی ،قوای ذهنی و روابط عاطفی بسیار گسترده تر شده است و از این نظر به مفهوم فرهنگ اموزی بسیار نزدیک تر شده است .
   اینک یکی از شاخص های رشد و توسعه کشورهای پیشرفته میزان رشد و توسعه انها به زمینه های متفاوت اموزش پرورش از شیوه های تدریس و افزایش مهارت های علمی و عملی کودکان تا پی افکندن فضاهایی سازگار و متناسب با روحیه و ادراک  انهاست که پیداست چه نقشی در این زمینه دارد.
   نمونه های بسیاری از نقش روزافزون معماری در بارور ساختن جسم و روح کودکان و نوجوانان وجود دارد و حتی نمونه هایی مبنی بر اینکه چگونه عدم اختصاص فضاهایی متناسب و شایسته به امر اموزش و پرورش کودکان و نوجوانان به جمود ،خمودی و حتی بزهکاری انها منجر شده است ومجددا با فعال شدن و بهسازی فضاهای زیستی انان زندگی به ایشان بازگشته است .
 
کودک ، معماری و فضا
   اموزش و پرورش فرایندی است که مجموعه ای از شرایط و موقعیت ها را برای دانش اموزان فراهم می کند تا از راه تمرین – تجربه رفتار های تازه بیاموزند . در این فرایند یادگیرنده تعاملی فعال با محیط اموزشی دارد ، ان را تغییر می دهد و خود نیز از ان تغییر، تاثیر می پذیرد . 
   در این راستا تسخیر فضا بوسیله کودک در حوزه های متفاوتی قابل مشاهده است . این تسخیر ممکن است در مسیر کشف و دست یابی به یک تجربه و ازمون در جهات مختلف انجام گیرد ، یا بوسیله جابجایی ساده اندام که برداشت کودک از زندگی پر تحرک است افرینش و فضا باید چنان باشد که در منتها درجه از خلاقیت خود بهره گیرد . فضاها همچنین دربرگیرنده احساسات نیز هستند ( دوستی ، خاطرات ) و به این ترتیب فضاها ارزش روانی نیز پیدا می کنند . 
    فضا در پوشش خود گاهی به صورت یک محافظ و گاه به صورت زمینی باز و فراخ و قابل پرواز برای کودک در نظر گرفته می شود . کودک باید بتواند با این دوگانگی روحی باز و بسته ( نیاز به محبت ، گرما ، محافظت و... و از طرف دیگر نیاز به جست و خیز، مبارزه و غلبه بر محیط و ... ) زندگی کند . 
   حال ایده های معمار در رابطه با فضای اموزشی در رابطه با کیفیت بنای اموزشی تابع موفقیت بر دو محور می باشد : 
1-    به عملکرد فضاهای اموزشی به بهترین شکل ممکن جواب دهد .
2-    با توجه به نیاز استفاده کننده های اصلی ان که همان کودکان باشند ، مطابقت داشته باشد البته در این زمینه به نیازهای معلمین در جهت بالا بردن کیفیت تدریس به صورت کاملا نزدیکی با نیاز های کودکان دارد .
نتیجه گیری : 
   بدین ترتیب ، توجه به معماری فضای اموزشی متناسب با نیاز کودک ، تاثیر متقابلی بر رفتار و همچنین میزان یادگیری وی دارد .
 
 برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان 
   مسایلی که به انها توجه شده است به دو گروه اصلی تقسیم می شوند .یک گروه به کیفیت های عملکردی یک محیط مصنوع برمی گردد و گروه دیگر به کیفیت های طراحی .
کیفیت های عملکردی : مشخصات یک محیط مصنوع که نقش خاصی در نیازهای ارتباطی و تحرکی کودکان بازی می کند .
 فضاهایی با جاهای بسیار متنوع : 
   کودکان به اتاق های مخصوص برای فعالیت های مورد علاقه شان که امکان تحرک زیادی را در بر داشته باشد نیاز دارند. مانند دنبال هم کردن،دویدن،پریدن مسابقه دادن باهم اتاق های وسیع برای حرکت یک شاخص قطعی کیفیت های عملکردی است .
 - ما یک حیاط سرپوشیده بزرگ داریم .برای همین میتوانیم بازیهای واقعا هیجان انگیز بکنیم. 
 - شما تمام عوامل خوشی را دارید . اتاقها به اندازه کافی وجود دارد .
 - راهرو خیلی باریک است و برای همین تمام راهها شلوغ است .
اتاقهای جمعی :
    فضاهای مرکزی مانند  فضای ورودی،هال،سن و ... مکانهای ملاقات هستند و امکان فعالیت های جمعی را فراهم می کنند . فعالیت هایی که کوچکترها و بزرگترها دوست دارند در ان  شرکت کنند .
 - نمایش،بازی،موسیقی،مهمانی ،جشن گرفتن ،دعوت از مهمان ها و... ما همه را دوست داریم .
 - وقتی ما با هم اواز می خوانیم صدای خوبی ایجاد می شود .
 - پدرومادرها روی سکو می نشینند و ما برایشان نمایش می دهیم و انوقت همه کارهایی را که ما می توانسته ایم انجام دهیم می بینند.
3 – اتاقهای کوچک با در:
   این جزئی از زندگی روزانه کودک است که با کودکان دیگر برخورد داشته باشند و در عین حال زمانی را هم تنها باشند . بنابراین کودکان به اتاقهایی که بتوانند در ان خلوت کنند انطور که ساکت باشند تا استراحت کرده و ارامش پیدا کنند و بخوابند و تمرکز کنند احتیاج دارند . 
کناره های اتاق، گوشه ها و کنج ها :
   کودکان جاهای دنج را دوست دارند .کودکان چه کوچک و چه بزرگ مانند مغناطیس به انجا کشیده می شوند . مکان هایی که دنج باشد امنیت و صمیمیت و حوادثی دارد . شما می توانید در انجا پنهان شوید و در ان مچاله شوید و با یکدیگر پچ پچ کنید ودر مورد نقشه ها فکر کنید و خیلی چیزهای دیگر .(هیچ کس نمی تواند من را اینجا پیدا کند اما من میتوانم همه را ببینم . گوشه های دنج و وهم اور- وحشت انگیز وتاریک شبیه روح است .)
 - شما میتوانید پنهان شوید، در گوش هم چیزی بگوئید، نقشه بکشید و خیلی کارهای دیگر .
 - کسی نمی تواند مرا اینجا پیدا کند ولی من میتوانم همه کس را ببینم .   
پله ها :
   شما خیلی کارها را با پله ها انجام می دهید. در کف پله یا در میان ان بنشینید یا به طرف بالا بروید و بپرید و درزیران پنهان شوید .همچنین نرده نیز وجود دارد.
 - روی پله ما بالای سر همدیگر می نشینیم .
 - می توانید از روی نرده ها سر بخورید .
طبقه دوم : 
   روی سکو ،سرسرا یا پل بچه ها به میزان زیادی کشش بالا و پایین را حس می کنند . شما میتوانید بالای پله ها پنهان شوید و هنوز تماشا کنید که چه اتفاقی در پائین پله ها می افتد و شما میتوانید بین بالا و پائین بازیهای مهیج ابدا کنید .
 - شما می توانید ارام بنشینید و مردم را تماشا کنید .
 - من می توانم هواپیما را از بالای پله ها پرت کنم. انجا خیلی بالا است ؟ ما تنها هستیم . چون فقط یک نردبان وجود دارد .
7 - برج ها ،خانه های درختی و مکانهای بالا :
    بالا بالا بالاتر، این کار برای بچه ها یک شیوه مخصوصی از تعلیم و تربیت وتجربه و شادی داشتن را بدست می دهد .
 - من به طرف اسمان پرواز می کنم بالاتر از یک پرنده، مامان میتوانی من را نگاه کنی؟ 
 - من خیلی بزرگ هستم و شما خیلی کوچک . من شبیه یک شاهزاده خانمم ،قلعه ای دارم با یک راه پر پیچ و دوست داشتنی مانند خوابهای زیبا .
ساختار خانه :
   دیوار و کف اتاق و پناهگاه ها و ستون و لوله ها ،چنین ساختمانی چه عناصری با رفتار بچه ها دارد ؟ بچه ها این عناصر را مطابق میل خودشان درست می کنند و اغلب به داخل انها می دوند .
 - ما اجازه داریم روی دیوارهای خودمان نقاشی کنیم ،ستون ها و تیر چه ها که برای بازی یا ساختمان سازی استفاده می شوند .
- دیوارها سخت و سفت هستند ،شما باید مواظب باشید که اسیب نبینید . شما نمی توانید چیزی روی انها اویزان کنید .
 - دیوارها و تیر ها هم برای بازی و هم برای ساختمان ساخته شده اند .
اضافه شدن عناصر : 
   درها،پنجره ها ،پله ها، راهروها،کلیدهای برق،دستشویی ها و تمام چیزهای عملی ،بچه ها دوست دارند که خودشان بدون کمک بزرگترها استفاده کنند .اندازه های این عناصر باید مناسب باشد و درخور بچه های کوچک و شرایط طوری باشد ،که بچه ها خودشان به تنهایی قادر به استفاده از ان باشند .
- دو سری نرده روی پله ها داریم،یکی برای بزرگترها و یکی برای بچه ها . ما از میان پنجره های گرد و گوشه های تیز پنجره رد میشویم .این خیلی سرگرم کننده است .
- ما نمی توانیم از پنجره بیرون  را بیبینیم .حتی اگر روی پنجره بایستیم .
- خیلی سخت است در جلویی را باز کنیم .بعضی وقت ها میترسیم که مبادا در قفل شده باشد . 
10 - مبلمان کودکان :
   مبلمان چون میزها، صندلی ها ،نیمکت ها ،کمدها تنها وسایل عملکردی برای کودکان نیستند . بلکه اسباب بازی به شمار میایند .بچه ها می خواهند با انها بسازند،بازی دنبال هم سینه خیز رفتن وازبین تونل های مبلمان بچه های بزرگتر می توانند باز مبلمان بچینند و انها را حرکت دهند و به کنار فشار دهند .این امکان هست که این ها را انجام دهند اگر مبلمان (اثاثیه)سنگین و پرحجم باشند.
 - در بازیها ما یک گوشه ی دنج با میزها وکشوها میسازیم وما میتوانیم  ما یک گوشه دنج با میزها و کشوها بسازیم و ما می توانیم حتی یک خانه با انها بسازیم.
 - حرکت دادن مبلمان خیلی سخت است ووقتی انها بیفتد ما صدمه می بینیم. 
 - ما می توانیم قطار درست کنیم و حتی با بعضی از انها خانه درست کنیم .
بازیهای مخصوص:
   سرسره ی بزرگی نزدیک نرده ی پلکان ،ازان بالا می رویم و توری مخصوص اکروبات و نیمکت توری حصیری و تخت خواب ابی و دیوارهای اینه ای و دیوار های نقاشی شده همه ی این ها خیلی جذاب هستند درباره ی بازیهای که طراحی می شوند اینگونه فکر می کنید.با وسایل بازی که برای ارضا بچه ها تامین می شوند و ارزش بازی بالایی دارند.این وسایل به تقویت قدرت، مهارت وروحیه حادثه جویی بچه ها کمک می کند.انها پیچیده هستند و شما کارها را به خوبی می توانید با انها انجام دهید.
 - بالا رفتن از ان بسیار سخت و خنده دار است.به خوبی ما می توانیم این طوری بزرگ روی دیوار ها نقاشی کنیم.ما می توانیم هر چیزی را تمرین کنیم.بد خط نوشتن، خط خطی کردن و غیره
 اشیائ بزرگترها: 
   استفاده کردن از ماشین تایپ معلم ها هستند  که در کمد پنهان میکنند و قایم شدن پشت گنجه و ... خیلی سرگرم کننده است که به دنیای بزرگترها به این طریق راه پیدا کنی چون هیجان خاصی دارد چون که متنوع است. زیرا عملا ممنوع شده است .
 - شما می توانید تصور کنید بزرگ هستید.ما بحث می کنیم(گفت وگومی کنیم)درباره اینکه میتوانید از صندلی راحتی تکان خور استفاده کنید.
عکس،نقشه ی کتاب،کتابخانه:
   کتابخانه برای بچه ها یک مرکز نبوغ است.
 - تعداد زیادی کتابهای خوب در انها وجود دارد.ان ساکت و ارام است.
 - شما میتوانید رویا های خوبی داشته باشید و به داستانها فکر کنید.
اشپزخانه ی کودکان در گوشه اشپزی :
   یکی از جاهای دلخواه برای دختران ،همچنین پسران. اموزش پختن با شوخی و لذت بردن از اشپزی خودمان.
 - محیط پخت و پز خیلی خوب است.من اشپزی را خیلی دوست دارم(یک پسر). 
 - مادر من به اشپزخانه بزرگ مدرسه غبطه میخورد.
 - بچه های ما در این جا از پختن و خوردن خیلی لذت میبرند.( معلم ) 
 جاهای مختلف برای نگهداری انواع چیزها:
   فضای کافی(کف انبار و گوشه ها،تسهیلات نمایشی)برای هزاران چیز لازم هر روز چیزهای ضروری(مانند ابزارها)و چیزهای مطلوب(کارهای هنری شخصی شما)اتاق برای گذاشتن وسایل وشما در اطراف شروع به بازی و کار کنید؟ تا روز بعدی دراز بکشید.
 - ما دیوار بزرگی با قفسه ها و جعبه ها داریمما در انجا می توانیم همه چیز را ذخیره کنیم و به انها نگاه کنیم.
چشم اندازه پنجره ها و دیگر پل های ارتباطی: 
   تمامی بچه ها از اتاقی به اتاق دیگرواز بالا به پایین وبین داخل و خارج را دوست دارند.
 - از میان پنجره های کوچک با نرده های(خنده دار)در روی درها می توانیم به داخل راهرو نگاه کنیم ودوستانمان را ببینیم وما از بین پنجره ها به خارج میپریم- مانند دزد و سارق.
مکان خارجی در داخل: 
   بچه ها دوست دارند قادر باشندتا در داخل چیزهایی انجام دهندکه به طور معمول انها را در خارج انجام میدهند،در جایی که هوای خوب است،در داخل انجام می دهند.اگر کیفیت اتاق های داخلی و امکانات خارج را قرار دهیم مثل(باغ زمستانی و گلخانه).بچه ها این احساس را دارندکه در خانه ما اتفاقات زیادی در جریان است.
 - در گلخانه ما می توانیم بازی کنیم،روی ماسه هنگامی که باران می باردوحتی در زمستان .
 - همچنین در زمستان در باغ زمستانی ما اجازه داریم در گل و در اب و در اطراف که پخش شده است بازی کنیم.
 - نزدیک ابنما در سالن ان خیلی دنجتر از زمین بازی وقتی که هوا خوب نیست می باشد .  
بیرون و اطراف خانه: 
   داخل و خارج هر دو برای بچه ها جذاب هستند.اگرچه اغلب بیرون عمومی تر است.به خصوص همچنان که فضای بیشتری برای حرکت در انجا دارند.بچه ها به فضای باز نزدیک خانه وبا کیفیت متفاوت و امکان فعالیت های مختلف نیاز دارند تراس های سر پوشیده- تراسها- حیاط - مکان های باز و وسایل بازی جذاب و غیره.
 - این که هردو را داشته باشیم خوب هست.من حیاط و چمن را ترجیح میدهم.و شما می توانید با یک توپ بازی کنید.
زمین بازی ما خسته کننده است.خیلی چهار گوش و گرفته استو هیچ چیزی نمیتوان انجام داد و همچنین زمین بازی خیلی نور کمی دارد.سرسبزی کمی وخیلی سنگ و بتن دارد.انها خیلی صاف هستند،دیوارهای خیلی بلند ،پله های خطرناک و به نظر خیلی تاریک میرسد.
19- طبیعت: 
   بچه ها طبیعت را دوست دارند ، خورشید ، اب ، اتش ،گیاه،حیوانات.انها خیلی تحت تاثیر تجربیات طبیعت می خواهند قوانین طبیعت و پر تخیل ان را با چیزهای طبیعی کشف کنند،استخر،محیط نسبتا کوچک ،میوها ، سبزیجات باغ ، گلهای باغ ، شومینه ، گوسفند ، خرگوشها ،ماهی ها ، پرندگان . بنابرین فضای بازی با کفیت برجسته ای اماده میکنند.
 - شما می توانید به استخر بروید ویا روی نیمکت بنشینید وبه گلها ،حیات وحش وداخل استخرنگاه کنید.من میتوانم حرکت خرگوشها و گوسفندان و غذا خوردن انها را در زنگ تفریح ببینم. من انها را دوست داشته باشم. من واقعا انها را دوست دارم.
 
جلوه های خارجی مهد کودک
- جلوه های خارجی مهد کودک نیروی خاص هدایت کننده ای برای کودکان دارد . معماری خاص و با نفوذ تصورات کودک را بر می انگیزد .  
  ساختمان مثل یک scientification به نظر می رسد ( شئ ، علمی ، تخیلی ) 
 - شکل ان مثل طوفانی است که بین دو صخره بوزد .
 - سقف مثل یک رنگین کمان است . مثل یک کشتی بزرگ .
نشانه ها : 
   اجزای سازنده ساختمان ، جزئیات خاص،تزئینات ، کارهای خاص هنری ، اینها نشانه های نمادین ادراک و تشخیص هستند برای اینکه کودک نیز به فضا احساس تعلق کند . 
 - رنگها به همراه خورشید خیلی قشنگ به نظر می ایند . شما منتظرید و ناگهان زنگ ها به صدا در می ایند .  
ورودی دعوت کننده :
   دروازه ها ، درها و ورودی ها نوعی اشارات هستند که توسط بچه ها پذیرفته می شوند . انها حد بین داخل و خارج را ایجاد می کنند و نوعی عامل خبر دهنده برای قسمت های ورودی می افرینند که کودکان را به سمت ساختمان و فضای اصلی هدایت می کنند. 
 - در رنگ وارنگ ورودی دعوت کننده ای به نظر می اید
 - ورودی ما خیلی قشنگ است .اسمهای تزیینی ،گیاهان و... .
 -بیشتر افراد نمی توانند در جلویی را در بار اول پیدا کنند.
محیطی با فضای کافی :
   بچه ها به اتاق هایی نیاز دارند برای قعالیت های دلخواه –در جایی که تحرک زیادی داشته باشند مثل جست و خیز کردن –در اطراف با سرو صدا پریدن و همدیگر را دیدن .
اتاق همگانی :
  فضای مرکزی مثل منطقه ورودی و حیاط اصلی . انها فضاهای ملاقاتی هستند و امکانی برای فعالیت های مشترک پیشنهاد می کنند که کوچکتر ها وبزرگتر ها دوست دارند شرکت کنند مانند بازی های عملی و موسیقی و شعر و مهمانی دادن .
 
شیرخوارگاه
 شیرخوارگاه فضایی است که به دو گروه نوزادان (9-1) ماهه و نوپایان 9 ماهه تا 4 ساله اختصاص دارد .
   در قسمت نوزادان تقکیک فضاها باید توسط دیوارهای شیشه ای به پاویون 3 نفره صورت گیرد .همچنین استقرار سکویی برای تعویض بچه و همچنین وان شستشو ضروری است .
   همچنین در بخش نوپایان، اتاقهایی باید در نظر گرفته شود که هراتاق ظرفیت 5 کودک را برای استراحت و خواب دارا باشد .
 
مهد کودک و کودکستان
   این فضا به دو گروه نونهالان ( کودک 4-2 ساله) و نوباوگان (6-4 ساله ) تعلق دارد .مهد کودک و کودکستان جایگاه ویژه ای در ایجاد شخصیت کودک دارا است و این بدان علت است که در این دوران به علت عدم ارزش گذاری در ذهن کودک ، وی دارای فرصت شکل گیری ارزشهاست .
   همچنین مساله مهمی که اشاره به ان ضروری است نقش مربی متخصص و ازموده در این دوران است . نکته قابل ذکردیگرفراهم اوردن فضای بازی به میزان کافی در شکل برای کودکان است زیرا بازی در رشد شخصیت کودک خصوصا در این دوران نقش مهم را داراست . زیرا کودک احساس و ارزو ورویاهای خود را در بازی بروز می دهد .
   در طراحی ساختمانها بهتر است از فرم های نرم و ازاد استفاده شود که جدابیت لازم را برای کودکان ایجاد کند .برای اشنایی کودکان با حیوانات در پارک قسمتی به نگهداری حیوانات کوچک و پرندگان اختصاص داده شود .می توان برکه ای هم برای نگهداری جانوران ابزی طراحی کرد که علاوه بر جنبه تفریح ،جنبه اموزشی نیز دارد . برای اشنایی کودکان با ( اب) به عنوان یکی از مظاهر طبیعت،می توان استخرهای کم عمق در نظر گرفت که بدون خطر غرق شدن در ان بازی کنند .
 
محوطه سازی برای کودکان:
محوطه بازی طبیعی
   جویبارهای حاوی مار و ماهی و پرندگان و درختان و علفزار برای بچه ایجاد لذت وصف ناپذیر همراه با هیجان،فضایی سرشار از زندگی،احترام به طبیعت رامی اموزد ،علت موفق بودن این فضا ،دگرگونی پذیری مداومش است.بازی در ان به شکل گروهی برای کودکان بسیار لذت بخش است.حال برای تامین این فضا فراهم اوردن شرایط اب بازی وخاک و شن بازی و دیوار های مصنوعی به شکل صخره طبیعی مثل نیاوران می تواند راه گشا باشد.
فضای باز
   مثل نیاز به این فضا به این دلیل است که کودک بدود انرژی خود را مصرف کند.
خیابان
   حکم شبکه ارتباطی را داراست که میان فضا های مختلف قرار دارد بهفضای دوچرخه سواری،می توان به عنوان نمونه ای از این فضا اشاره کرد.
فضای مخاطره امیزماجراجویانه
   فضای سرشار از بی نظمی است مثل زمین هایی که در ان کودکان ساختمان می سازند یا جنگل های مخروبه نمونه دیگری است . این فضاها ،مکانی است که خود کودک میتواند در ان چیزی بسازد .
پناهگاهها و مکانهای دور از چشم
   به این فضاها جایگاه ویژه ای مورد نیاز است .این فضاها را می توان به روش های گوناگونی تدارک دید .یعنی می توان با قرار دادن لاستیک های کهنه در یک سری فضاهای ویژه این فضاها را فراهم نمود و یا اینکه این فضاها را طراحی کنیم و با استفاده از مصالح و ابزار معماری ان را اجرا نماییم .
   همچنین در فضای بازی بچه ها ، اسباب بازی خصوصا تا سنین دبستان نقش مهمی داراست . کودکان ترجیح می دهند نزدیک منازل مسکونی خود بازی کنند .
   فضاهای بازی باید دارای ویژگی های خاص باشد که در زیر به چند نمونه از انها اشاره شده است :
 - تمام محوطه های بازی باید امکاناتی برای استراحت داشته باشد .
 - باید متنوع باشند و در عین حال خطر افرین نباشند .
 - نیاز است مکان هایی برای تعبیه سرویس های بهداشتی در نزدیکی فضای باز در نظر گرفت .
 
و.......